تحصیل در آلمان
پیشرفت علم و تکنولوژی، صنعت و روابط علمی، فرهنگی و اقتصادی جمهوری فدرال آلمان، بعد از جنگ جهانی دوم و به ویژه بعد از پیوست آلمان شرقی و غربی به بالاترین حد خود رسیده است به صورتیکه در نتیجه ارتباطات و مبادلات جمهوری فدرال آلمان به کشورهای دیگر مخصوصا کشور ایران، در خصوص تبادل افراد متخصص و اعزام دانشجو به دانشگاه های آلمان، افزایش یافته است. و با توجه به رایگان بودن تحصیلات در آلمان در سال های اخیر تعداد زیادی از متقاضیان برای دریافت ویزای دانشجویی اقدام می کنند.
دانشگاه های آلمان تقریبا به صورت رایگان و همچنین سطح دانشگاه های آلمان و ارزیابی دانشگاه های آلمان دارای جایگاه و رتبه بسیار مناسبی است و اکثر دانشگاه های آلمان داشتن مدرک زبان آلمانی لازم است.متقاضیان می بایست مدارک دال بر تسلط بر زبان آلمانی در سطح B2و یا مدرک زبان انگلیسیIelts 6-6.5 را به دانشگاه ارائه دهند.
.
البته در آلمان دانشگاه های انگلیسی زبان نیز وجود دارد که به علت کم بودن تعداد آنها شرایط برای پذیرش و تحصیل در رشته مورد علاقه خود سختر می شود.
نظام آموزشی در آلمان
کودکان از سه سالگی وارد مهدکودک (Kindergarten) می شوند که آموزش قبل از دبستان است. سپس آموزش رسمی از ۶ سالگی و از مقطع ابتدایی (Grundschule) آغاز می شود که ۴ سال به طول می انجامد. در این مدت کودکان با محیط، نحوه آموزش و شرایط محل تحصیل آشنا می شوند و خواندن و نوشتن را همراه دروس ابتدایی می آموزند. سپس دوره ای ۶ ساله را با برنامه های جدید آموزشی شروع می کنند. تحصیل در مدارس Gymnasium ویا Realschule و Hauptschule ادامه می سابد. در پایان دوره، دانش آموزان بعد از ۹ سال، مدرک Hauptschulabshlussیا بعد از ۱۰ سال مدرک Realschulanschluss می گیرند. سپس در دو گروه وارد مرحله پایانی دوران دبیرستان می شوند. یک گروه برای گذارندن دوره های کارآموزی وارد مدرسه فنی می¬شوند و با گذراندن Fachoberschule و Berufsfachule دیپلم فنی Fachhochschulreife می گیرند سپسوارد بازار کار یا مدارس عالی فنی می شوند. گروه دوم دبیرستان های gymanasialeOberstufe با گرایش¬های گوناگون ادامه تحصیل می¬دهند که پس از ۱۳ سال، دیپلم عمومی دبیرستان AllgemenineHochschulreifeیا Abitur می¬گیرند که می-توانند وارد دانشگاه ها شوند.
تحصیلات دانشگاهی
تحصیلات دانشگاهی در آلمان در دانشگاه ها، مجتمع های آموزش عالی، دانشگاه های عالی آموزش هنر، مدارس عالی فنی، و غیره امکان پذیر است. شرط ورود به دانشگاه ها و مدارس عالی فنی داشتن دیپلم دبیرستانی سیزده ساله (Abitur) است. دارندگان دیپلم های دبیرستانی ۱۲ ساله خارج از کشور آلمان پس از گذراندن آزمون تشخیص علمی(Feststellungsprufung)، به تقاضای داوطلب، یا پس از طی دوره های یک ساله Studienkolleg در کالج های مقدماتی، می توانند به دانشگاه راه یابند. انتخاب رشته دانشگاهی نیز بر اساس نوع تحصیل در این کالج ها و نمرات اخذ شده صورت می گیرد. البته در دانشگاه امکان تغییر رشته میسر است. شرط ورود به مدارس عالی فنی (FH) Fachhochschulreifeاست.
تحصیلات دانشگاهی شامل دو دوره پایه و اصلی است. دوره پایه (Diplom-Vorprufung) حداقل ۴ نیم سال طول می کشد و دوره حداقل ۴ نیم سال برای مدارس عالی فنی و حداقل ۸ نیم سال برای دانشگاه ها می باشد.
دانشگاه ها در آلمان مستقل هستند و بودجه کلیه مراکز آموزش عالی که دولتی هستند از طرف مسئولان ایالتی و وزارت فرهنگ آلمان تأمین می شود.
۱- مؤسسه آموزش عالی فنی با تأکید بیشتر بر فعالیت علمی (Fachhochschule)
۲- دانشگاه با تأکید بیشتر بر علوم نظری (Universität)
۳- دانشکده یا آکادمی موزیک و هنر (Musik und Kunsthochschule)
۴- دانشکده تربیت بدنی (Sporthochschule)
شروع ترم زمستانی از ماه سپتامبر/ اکتبر و ترم تابستانی از ماه مارس/ آوریل می‌باشد. آخرین مهلت جهت ارائه مدارک برای ترم تابستانی تا ۱۵ ژانویه و ترم زمستانی بین ۳۰ می تا ۱۵ جولای می‌باشد. برای تحصیل در آلمان ابتدا باید برای اخذ پذیرش تحصیلی اقدام شود و بعد از موفقیت در این امر برای ویزای تحصیلی اقدامات لازمه انجام شود. در غالب دانشگا های آلمان، تحصیل به زبان آلمانی انجام می شود. به تدریج زبان انگلیسی نیز به عنوان زبان تدریس مورد استفاده قرار گرفته و برخی رشته ها در مقاطع کارشناسی و بویژه کارشناسی ارشد به زبان انگلیسی و در مواردی به دو زبان برگزار می گردد. تدریس به زبان انگلیسی یا آلمانی در دانشگاه های مختلف، و بر حسب رشته کاملا متفاوت و متغییر است.
برای اخذ پذیرش در رشته های به زبان آلمانی، به مدرک زبان آلمانی، برای رشته های به زبان انگلیسی مدرک به زبان انگلیسی و برای رشته های مشترک مدرکی دال بر دانستن هر دو زبان نیاز است. گذراندن دوره دکتری غالباً با زبان انگلیسی امکان پذیرمی باشد، هر چند دانستن زبان آلمانی برای استفاده از کلاس های دانشگاه، جلسات به زیان آلمانی و نیز سهولت زندگی در آلمان توصیه می گردد.
ارزشیابی مدارک دانشگاهی
۱- مدارک Zwischenprufung و Vorprufung با داشتن دیپلم دبیرستان،کاردانی ارزشیابی می شود.
۲- مدارک DiplomIngenieur I (CH)- Diplom (FH) – DiplomIngenieur (FH)صادره از کلیه مدارس عالی فنی و مجتمع های آموزش عالی که منجر به اخذ دیپلم (I) می شود، کارشناسی ارزشیابی می شود.
۳- مدارکDiplomIngenieur II (GH) – DiplomIngenieur- Magister Artium (MA)صادره از کلیه دانشگاه ها، مجتمع هایآموزش عالی و دانشگاه های آموزش عالی هنر که منجر به اخذ دیپلم (II) می شود کارشناسی ارشد پیوسته ارزشیابی می شود.
۴- مدارک Doktor (Dr) – DoktorIngenieur (Dr .Ing.) با شرایط داشتن کارشناسی ارشد، دکترا ارزشیابی می شود.
تبصره: مدارک دانشگاه های خصوصی آلمان که توسط وزارت فرهنگ این کشور در زمان شروع تحصیلات تأیید شده، در سطح دوره مورد تاأیید ارزشیابی می شود.
Diplom- Vorperufung
Zwischenprufung حداقل ۴ نیم سال تحصیلی بعد از دیپلم دبیرستان کاردانی
DiplomIngenieur (FH) Diplom (FH) DiplomIngenieur I (GH) حداقل ۸ نیم سال تحصیلی بعد از دیپلم دبیرستان کارشناسی
Diplom,DiplomIngenieurDiplomIngenieur II(GH) Magister A R tium (MA) حداقل ۱۲ نیم سال تحصیلی با احتساب دوره پایه همراه با پایان نامه و داشتن دیپلم دبیرستان کارشناسی ارشد پیوسته
Doktor (Dr) – DoktorIngenieur (Dr .Ing.) 3 تا ۵ سال تحصیل دکتری
دوره های تحصیلی
۱- (Bachelor) کارشناسی که مبتنی بر نظام جدید تحصیلی در کشور آلمان می باشد و در دانشگاه ها و مدارس عالی فنی ارائه می گردد. شامل سه یا چهار سال تحصیلی پس از دوره متوسطه و گذراندن ۱۸۰ تا ۲۴۰ واحد اروپایی (Ects) می باشد. چهار نوع کارشناسی وجود دارد:
• B.A کارشناسی رشته های هنر
• B.Sc کارشناسی رشته های طبیعی مانند زیست شناسی
• B.Eng کارشناسی رشته های علمی مانند مهندسی ها
• LL.Bکارشناسی رشته های حقوقی
۲- (Master) کارشناسی ارشد که در نظام آموزشی کشور آلمان وجود دارد و شامل دو سال تحصیل پس از دوره کارشناسی و گذراندن هر سال ۶۰ واحد اروپایی (Ects) گذرانده است.
• M.A. کارشناسی ارشد رشته های هنر
• M.Sc. کارشناسی ارشد رشته های علمی مانند زیست شناسی
• M.Eng. کارشناسی ارشد رشته های علمی مانند مهندسی ها
• LL.M. کارشناسی ارشد رشته های حقوقی
• در کل دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد پنج ساله و در مجموع ۳۰۰ واحد (Ects) گذرانده شود.
۳- (Promtion) دکتری
دکتری یک درجه دانشگاهی است که آغاز آن پس از اتمام کارشناسی ارشد و در مواردی خاص پس از اتمام کارشناسی صورت گرفته و حداقل ۳ تا ۴ سال به طول می انجامد. انواع مختلف دکتری وجود دارد که از آن جمله می توان موارد زیر را نام برد:
Doktor(Dr.)
DoktorIngenieur (Dr.Ing.)
دوره دکتری در آلمان بصورت انجمام یک تحقیق و نوشتن پایان نامه بوده و کار و موافقتی است که بین یک دانشجو و یک و یا چند پروفسور انجام می پذیرد.
دوره دکترا در آلمان فقط پژوهشی است و غالبا نیاز به گذراندن واحد درسی ندارد مگر در موارد خاص و از جمله برای دانشجویانی که مدرک کارشناسی ارشد را خارج از کشور آلمان گرفته باشد و واحد های درسی مورد نیاز را در دوره کارشناسی ارشد نگذرانده و یا دارای نمره های خوب نباشد. در این حالت وی می بایستی در کلاس های برخی دروس شرکت نموده و در مواردی خاص امتحاناتی نیز بگذراند. پس از اتمام پایان نامه و دفاع و چاپ آن و در مواردی پس از گذراندن امتحانات شفاهی مربوط به موضوع اصلی پژوهش، دانشجو مدرک دکتری خود را اخذ می نماید.
(FH) Fachhochshuleمدارس عالی هستند که غالبا در آنها توجه به کار عملی نسبت به تئوری بیشتر بوده و لذا تصمیم به گذراندن دوره دکتری در این مراکز آموزشی بایستی با دقت کافی انجام گردد. همچنین ارزشیابی وزارت علوم ایران از مدارک اخذ شده از این مدارس عالی با دانشگاه ها متفاوت می باشد.
